آیا سلیمان در زیست سیاسی خود دچار تردید شده بود؟ نکته؛ زندگانی سلیمان به عنوان یک نخبه برجسته در خط ولایت چگونه بوده است؟ در زمان امام علی(ع) آیا تابع محض بوده است؟ در زمان امام حسن(ع) او چگونه بوده است؟ متن  حضور یا عدم حضور او در جنگ جمل از مسائل جنجالی و اختلافی مورخان درباره اوست. گزارش بیشتر منابع نشانگر سرپیچی و عدم حضور در جنگ جمل است و نوشته¬اند که به این علت علی(ع) او را سرزنش کرده است. البته متن روایات در این زمینه با هم اختلاف دارد. بلاذری می¬نویسد پس از جنگ جمل سلیمان بن صرد، امام علی(ع) را در منطقه نجران در نزدیکی کوفه ملاقات کرد. علی(ع) صورت خود را از او برگرداند تا آن که داخل کوفه شد و از آن جا که سلیمان از حضور در جنگ جمل سرباز زده بود. امام او را سرزنش کرد و گفت «تو دچار تردید شدی و گوش خواباندی و نیرنگ به کار بستی در حالی که تو از مورد اعتمادترین افراد نزد من بودی» سلیمان از امام پوزش خواست و گفت دوستی مرا نگه دار و در آینده خیرخواهی من بارزتر خواهد بود. به هر حال با یک نگاه منتقدانه می¬توان اصرار سلیمان برای ادامه جنگ با شامیان در صفین و مخالفت با صلح در صفین و در دوران امام حسن(ع) و همین طور اصرار او بر متوجه کردن نبرد با شامیان و نه کوفیان در نهضت توابین را با انگیزه¬های قومی قبیله ای تفسیر کرد چنان که آمد سلیمان از جمله یاران امام حسن (ع) بوده و نسبت به صلح امام با معاویه دیدگاه انتقادی داشت و اعتراض خود را نسبت به صلح این گونه برای امام بیان می دارد «تعجب ما از بین نمی رود که چگونه با معاویه بیعت کردی، در حالی که غیر از شیعیان تو از مردم بصره و حجاز چهل هزار جنگجو از مردم کوفه و به اندازه آنان، فرزندانشان و پیروانشان با تو بودند، علاوه بر این تو در صلح چیزی را به عنوان وثیقه صلح و نیز سهم و بهره¬ای از بیت المال نگرفته ای و معاویه به تو وعده¬ای داد که وفا نکرده است پس هرگاه بخواهی، به من اجازه بده وارد کوفه شوم و کارگزار معاویه را بیرون نموده، برکناری او را به مردم اعلام نمایم تا با معاویه مقابله به مثل کرده باشیم زیرا خداوند خائنان را دوست ندارد، چون معاویه در عهد و پیمان و شرایط پذیرفته شده خود خیانت کرده است». (1) مسیب بن نجبه و گروهی دیگر نیز همانند سلیمان سخن گفته اند امام حسن(ع) در پاسخ آنان گفت شما شیعیان ما و از دوستداران ما می¬باشید، اگر من تصمیمی در کار دنیا داشتم بهتر عمل می¬کردم و برای تحقق آن بیشتر پافشاری می¬نمودم... و آن چه من انجام داده¬ام هدفی جز حفظ خون¬ها نداشته¬ام. نتیجه؛ شاید با برخی از دسته بندی ها بتوانیم شیعیان سیاسی را از شیعیان ولایی و محبی جدا سازیم، به نظر شما شیعیان سیاسی به چه کسانی می گفتند؟ شیعیان کوفه جزء کدام دسته از شیعیان بودند؟ آیا اساسا شما با شعار ما اهل کوفه نیستیم علی تنها بماند موافقید؟ چرا؟ [1]  نصر بن مزاحم  منقري، ص 207. پژوهشگر: وحید متشکر انتهای پیام/14