سوال؛ نظر شما در مورد محمد حنفیه چیست؟ نکته؛ شما محمد حنفیه را چگونه شخصیتی یافته اید؟ آیا همانگونه که در فیلم مختار به نمایش درآمد ؛ شخص سنگین وزنی که به دلایلی هم چون زانو درد و کهولت و نابینایی زمین گیر نیز شده است. یا آنکه با تحلیل تاریخ اسلام او را جزو فعالان سیاسی و نظامی و شخصیتی تیز و زبر و زرنگ یافته اید؟ متن در متون تاریخی آمده است ، حضرت علی (ع) در صفین نگران کشته شدن محمد بود از این رو خود با عبیدالله بن عمر تن به تن نبرد کرد. 4 درباره زندگی او پس از شهادت پدرش گزارش چندانی در دست نیست. به طور طبیعی او در کنار برادرانش حسنین (ع) قرار داشته و موضع مخالفی از او گزارش نشده است. در منابع آمده است که امام حسن(ع) به محمد و امام حسین(ع) وصیت کرد که حسین(ع) محمد را بخواهد و محمد یاور حسین(ع) باشد. 5 هنگامی که کوفیان از او خواستند که قیام کند، محمد خودداری کرد و مسئله را با برادرش در میان گذاشت.6 ابن سعد در میان مورخان از او به عنوان کثیر العلم و ورع یاد کرده است. 7 طبری نیز در توصیف او مطالبی دارد.8  گویا مورخانی هم چون ابن سعد، صفت ورع را برای افرادی به کار می¬بردند که در مسائل سیاسی دخالت چندانی نداشتند. نویسنده طبقات اعتقادی را به محمد نسبت می¬دهد مبنی بر این که او هیچ یک از طرف های درگیر پس از رسول خدا(ص) حتی پدرش را اهل نجات نمی¬دانسته است9،  در حالی که این موضع با حضورش در جنگ جمل و صفین و دیگر مواضع او در درگیری¬های سیاسی سازگاری ندارد( این نشان از آن دارد که ایشان شخصیتی سیاسی آن هم از نوع فعال داشته است). در حالی که همین نویسنده گزارش می¬کند محمد اظهار علاقه می¬کرد که جانش را برای شیعیان فدا کند و اعتقاد داشت رفتار امویان از شمشیر مسلمانان موثرتر خواهد بود. نتیجه؛ پیشینه رفتاری و سبک زندگی سیاسی، اجتماعی و نظامی او (نخبگان زمانه امام)نشان از یک نوع از سبک زندگی می باشد که ما می توانیم از آن سیره ی نخبگانی و یا به زبان کاربردی یاوران اصیل و حقیقی ولایت را استخراج کنیم. [4] . نصر بن مزاحم منقری، همان، ص300. [5] . ابن قتیبه دینوری، همان، ص221. [6] . اسماعیل بن عمر ابن کثیردمشقی، همان، ج 8، ص 161. [7] . محمد بن سعد، همان، ج 5، ص 68. [8] . «و کان فاضلاً دیناً ذا علم جم و ورع»؛ محمد بن جریر طبری، همان، ج 11، 628. [9] . محمد بن سعد، همان، ج 5، 69. پزوهشگر: وحید متشکر