آنچه در ادامه می آید شرح گفتگوی گزارشگر کانون دانش آموختگان است با جناب آقای دکتر محمدباقر خرمشاد دانش آموخته و عضو هیئت موسس کانون دانش آموختگان دانشگاه امام صادق(علیه السلام. در این مصاحبه تلاش شده است تا راهکارهای پویایی و توفیق کانون دانش آموختگان مورد توجه قرار گیرد. 
مصاحبه‌گر: بسم الله الرحمن الرحیم ،‌در خدمت جناب آقای دکتر خرمشاد هستیم، از دانش آموختگان دانشگاه امام صادق(علیه السلام) و نیز از  اعضای هیئت موسس کانون دانش‌ آموختگان. ضمن تشکر بخاطر فرصتی که برای انجام این مصاحبه در اختیار ما قرار دادید، از جنابعالی درخواست داریم که در ابتدا مطالبی را در خصوص ضرورت و اهداف شکل‌گیری کانون دانش‌آموختگان دانشگاه امام صادق(علیه السلام)‌ بفرمائید.

دکتر خرمشاد: بسم‌الله الرحمن الرحیم، ‌بنده هم از شما تشکر می‌کنم که این فرصت را در اختیار بنده قرار دادید.

برای استدلال در مورد ضرورت ایجاد کانون دانش آموختگان ، من قصد دارم تا خلاف آنچه که اتّفاق افتاده است را تصور کنیم و از این طریق می خواهم تا از شکل گیری کانون دانش آموختگان دفاع کنم. چرا که نمی‌شود از خلاف آن دفاع کرد. در واقع به نحوی از دل این استدلال، ضرورت ایجاد کانون استخراج می‌شود. به عبارتی دیگر به قول منطقیون و اصولیون از مقولاتی است که تصورّش باعث تصدیقش می‌شود. از آن مقولاتی است که فکر کردن به آن توجیه ضروری بودنش را باخود به همراه دارد و غالب فارغ‌التحصیلان زمانی که با این چنین موضوعی مواجه می‌شوند با ضرورت تشکیل چنین کاری و خالی بودن جای چنین مجموعه ای اذعان و موافقت دارند.

 به این معنا که آیا عدم شکل‌گیری تشکّلی که در آن فارغ‌التحصیلان دانشگاهی مثل دانشگاه امام صادق(علیه السلام) با همه خصوصیاتی و ویژگی هایی که دارند ،آیا فقدان و نبود این چنین تشکّلی قابل دفاع هست یا خیر؟ فقدان این چنین تشکلی طبیعی هست یا خیر ؟ به نظر می‌رسد که مسئله ایجاد کانون دانش آموختگان امری بسیار بدیهی است. ضرورت شکل دادن به یک تجمعی که در آن فارغ التحصیلان این موسسه با آن ویژگی‌های خاصی که دارا هستند و اینها دور هم جمع شوند خود بدیهی بودن ضرورت شکل‌دهی به این تجمع است . به عبارت دیگر دانشگاه‌های مشابه دانشگاه امام صادق(علیه السلام) ،‌یا حتی مدارسی که این خصوصیّت را داشته ‌اند مثل مدارسی که به اصطلاح غیر انتفاعی هستند و با یک اهداف ویژه‌ای به تربیت نیروی خاصی چه در داخل و چه در خارج ایران اقدام می کنند، این نیروها به صورت طبیعی و اتوماتیک زمانی که فارغ التحصیل می‌شوند این فارغ‌التحصیل‌ها پس از دوران تحصیل همدیگر را پیدا می‌کنند و تلاش می‌کنند از حال و روز هم باخبر باشند تلاش می‌کنند از ظرفیّت‌های همدیگر استفاده کنند و یک شبکه‌ ای را شکل ‌دهند. شما این را در فارغ‌التحصیلان هاروارد آکسفورد و ...  و در دانشگاه های معتبر خصوصی و نیمه خصوصی جهان مشاهده می کنید. در داخل هم از فارغ التحصیلان مدارس غیر دولتی، چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب، مدارس دیگر این خصلت و خصوصیات را داشته و دارند.

به عبارتی بهتر، اینکه دور هم جمع شویم و این ضرورت را حس‌کنیم و صحبت‌کنیم، همدیگر را پیدا کنیم و دور هم بنشینیم و این اتفاق تا الان نیافتاده است، باید گفت که الان یک مقدار هم برای تشکیل کانون دانش آموختگان دیر شده است.

مصاحبه گر: با درک ضرورت ایجاد این مجموعه؛ این تشکل چه اهدافی می تواند داشته باشد؟

این تشکل با نام کانون دانش آموختگان یا هر عنوان دیگری که بخواهیم آن را بنامیم، می‌توانیم برای آن اهدافی را از حداقل تا حداکثر تعیین کنیم. به این معنا که هدف حداقلی این تشکل این باشد که جایی باشد تا  فارغ‌التحصیلان بتوانند از طریق آن از حال و اوضاع یکدیگر مطلّع باشند، بتوانند به دلیل آن فضای دانشجویی خاصی که در دانشگاه داشته‌اند، نوع تربیّتی که شده‌اند، نوع آموزشی که دیده‌اند؛ اگر چه ممکن است با هم هم‌دوره نبوده‌ باشند، اما قرابت‌های ذهنی و فکری دارند؛ مطلّع شدن  نسبت به اینکه که فارغ‌التحصیلان دوره فلان در حال حاظر کجا هستند و اکنون چه می‌کنند و علاوه بر این ارائه برخی از ایده‌ها و به  اشتراک گذاری آنها می تواند برخی از مشکلات را با کمک هم حل کند و به اصطلاح به درد هم بخورند دردی از هم  دوا کنند و این حداقل اهداف کانون دانش آموختگان است. به اصطلاح می توان به کانون به عنوان یک تشکیلات صنفی نگاه کرد و در این تشکلیات صنفی، ‌مثل همه صنف‌هایی که باهم همدلی، هم دردی ، هم‌افزایی و تعاون دارند اینجا هم فارغ‌التحیلان دانشگاه می خواهند با رویکردی صنفی با مطلّع شدن از شرایط و اوضاع و موقعیّت هم‌دیگر از آن بهره بگیرند و صنف‌گرایانه مشکلات خودشان را حل کنند حالا چه به لحاظ سخت‌افزاری و چه به لحاظ نرم‌افزای از این بهره ببرند.

از این مرحله بالاتر، برای کانون دانش آموختگان می توان اهداف بزرگتری را ترسیم نمود، اینکه کانون  مجموعه‌ای شامل فرهیختگان مهم‌ترین رشته‌های علوم انسانی کشور است. بر این اساس چنانچه خواسته شود به صورت مسئله‌محور از این فرهیختگان استفاده شود، بهره های زیادی از این مجموعه می توان برد. دانش آموختگان ما حتما توان این را دارند که بتوانند مسئله‌های بزرگی را حل کنند. اگر بخواهیم سودانگارنه نگاه کنیم دانش آموختگان دانشگاه، می‌توانند با پیدا کردن یک‌دیگر ایده‌هایی داشته باشند که این ایده‌ها می‌تواند حالت اقتصادی به خود بگیرد. می توان پروژهایی را تعریف کرد و از ظرفیّت ‌ها در خدمت آن پروژه بهره گرفت و آن پروژه نیز بتواند مشکلی از مشکلات جامعه و کشور را حل کند. همچنین به دلیل ارتباطاتی که وجود دارد، میتوان شرایط و زمینه تحصیل برخی را در داخل یا خارج کشور تسهیل کند و این میی تواند فعالیت‌های علمی را از پژوهش، مقاله و... گرفته تا همایش و نشست را تسهیل کند .

بنابر این مجموعه‌ای از اهداف را می‌توان حسب فعال‌تر یا کمتر‌فعال بودن کانون برایش تعریف کرد . خصوصا گرداندگان و کسانی که مسولیّت اداره امور کانون را برعهده می‌گیرند می‌توانند با ایده‌ها مبترکانه‌ای باعث شکل‌گیری انواع جدید فعالیّت ها و در نتیجه انواع جدیدی از اهدف و یا اهداف والاتر والاتری نسبت به آن اهداف کف و ابتدائی که عرض کردم تعقیب کنند.

لذا به نظر من نفس شکل‌گیری و نفس یافتن افراد هدف خوبی است ولی حسب کشش جمع و کشش تشکل و برنامه‌ریزی کسانی که مسولیّت هیئت مدیره کانون را برعهده می‌‌گیرند که در ادوار مختلفی که شکل خواهد گرفت، خواهیم توانست اهداف بزرگ‌تر و بزرگ‌تر و متعالی‌تری را برای آن تصوّر کنیم.

مصاحبه‌گر : برخی از داشن‌آموختگان دانشگاه، باتوجه به مجموعه‌های مشابه‌ که قبلا ایجاد شده و ناکام بوده اند، یک نوع نگاه ناامیدانه‌ای نسبت به تشکیل کانون دارند، برای این نوع نگاه‌ها چه نوع پاسخی می‌توانیم داشته باشیم؟

دکتر خرمشاد: حق دارند، به این دلیل که اتّفاقی افتاده بوده است ولی ابتر مانده و به هر حال ادامه پیدا نکرده است هرچند اگر هم موفق نشده است، این به معنای نفی ضرورت ایجاد چنین مجموعه ای نبوده است، یعنی دانش آموختگان می‌گفتند، این‌چنین چیزی لازم است، ای‌کاش باشد، افسوس که نیست حیف که اینگونه شد .

در این چنین مواردی از یک جهت کسانی که هیئت مدیره می‌شوند و دبیرخانه‌ای که شکل می‌گیرد به نظر من نقش بسیار زیادی دارد. یک جهت دیگر این است که هر چقدر که از سیاسی شدن این فضا احتراز شود،مطلوب است؛ به دلیل اینکه به هر حال جامعه ما مثل بسیاری از جوامع داری قطب بندی‌های سیاسی است که جمع کردن این قطب بندی‌های سیاسی کارمشکلی است و شاید هم اصلا در سیاست مطلوب نباشد. چون سیاست این تفرقه‌ها را می‌طلبد و دسته‌بندی‌ها در این شکاف‌ها شکل می‌گیرد . ولی اگر این تشکل بتواند، از سیاست در این مفهوهی که گفتم احتراز کند ظریب پایداری‌اش بیشتر بالا می رود. پس آن فعال بودن و آن مرکزییّت از یک سو و ‌احتراز از سیاسیت در آن مفهومی که عرض کردم از یک سوی دیگر و یک مقدار هم فعال شدن خود اعضا  مهم است چرا که ما نباید انتظار داشته‌باشیم که همه آنچه را که لازم است انجام دهند و ما سر سفره آماده بنشینیم؛ بلکه ارتباط و فعالیت ها به صورت مشارکتی و تعاملی باشد و همه حس کنند که بایستی سهم خودشان را دارند و داوطلبانه فعالیت کنند. اگر چنین فضایی باشد به نظر می‌رسد،بتوان بر  تجربیّات ناکام قبلی که بوده است غلبه پیدا کرد.

مصاحبه‌گر: الان که ما در ابتدای مسیر و راه هستیم، در راستای همین رویکرد تعاملی که فرمودید و اینکه این مجموعه به یک پایداری و ثباتی برسد. پیشنهاد شما چیست ؟ در چه حوزه‌هایی الان ارجحیّت و اولویّت وجود دارد که ما به صورت مصداقی و موردی شروع به فعّالیّت کنیم ؟

دکتر خرمشاد: به نظر من آن حداقل و پایه اهداف را مبنا قرار دهیم، یعنی فعلا تصوّر کنیم که یک فضای کاملا صنفی است، در این فضا چه منافعی را می‌شود برای کانون تعریف کرد و ظرفیّت کانون را برای شکل دهی به آن بهره جست. چون آن زمینه ای که بیشرین اشتراک را دارد همین است، لازمه این امر این است که پایه ‌های لازم فراهم شود، شامل بانک اطلاعاتی خوب از فارغ‌التحصیلان دانشگاه امام صادق(علیه السلام) چه کسانی عضو کانون هستند چه کسانی که عضو کانون نیستند. یعنی یک بانک اطلاعاتی خوبی از مجموعه فارغ التحصیلان حاصل شود، بعد این به اشتراک گذاشته شود و هر کسی از هر جای ایران به این مراجعه کند و این اطلاعات را داشته باشد . بعد صحبت از این بشود که آن چیزهایی که منفعت همگانی این کانون فارغ‌التحصیلان را فراهم کند سودی که به لحاظ روانی ،‌به لحاظ غیر مادی به همگان در این فضا برساند چه چیزی می‌تواند باشد ؟

پنچ‌تا شش‌تا پروژه در واقع تعریف شود، بگونه‌‌ای باشد که در دو سه سال اول، کم اختلاف‌ترین حوزه هایی که بیشترین منافع را برای اعضای مجموعه کانون و اعضای فارغ‌التحصیلان می‌تواند داشته باشد به مرحله اجرا و دنبال شود. این به نظر من در مراحل اولیّه باعث دلگرمی خواهد بود، یعنی به جای بلند پروازی و دنبال کردن آرزوهای بزرگ که بعد در آن یک عده موافق و یک عده مخالف باشند و در نتیجه آن انرژی کانون تقسیم شده و هم‌افزایی از بین برود. باید بااین چند کار بتوانیم بیشترین اشتراک را در فارغ‌التحصیلان بوجود آوریم . این به نظر من شروع خوبی خواهد بود که می‌توان قدم‌های بعدی و پله های بالاتر را بر اساس این نگاه محتاتانه برداشت با بشود کار را متقن‌تر پیش‌برد.

مصاحبه‌گر :در نهایت با توجه به مباحثی که مطرح شد به عنوان دانش‌آموحته این دانشکاه و مکتب و هم‌چنین هیئت موسس چه توصیه‌ای را به برادران دانش‌آموخته‌دارید ؟ چه توصیه‌ای را به اعضای این مجموعه که بانی شدند و این مجموعه ار ایجاد کردند می‌توانید داشته باشید ؟

دکتر خرمشاد: من یک مقدار بلند فکر می‌کنم و ضمیر جمع را به کار می‌برم ، این که ما – عبارت ما را استفاده می‌کنم ـ‌ ما ظرفیّت بسیار بالایی را در کشور داریم ، ما فارغ‌التحصیلان دانشگاه امام صادق(علیه السلام) از ظرفیّت بالایی بهرمند هستیم، چنانچه مقدار بسیار ناچیزی از این ظرفیت را خیلی از رهبران جوامع ،‌حالا چه رهبران سیاسی اجتماعی فرهنگی در اختیار داشته باشند می‌توانند کارهای بزرگی را سامان دهند و وقتی اینگونه است عقل و فرهیختگی که همه عزیران به آن متّصف هستند، ایجاب می‌کند که ما بتوانیم این سرمایه عظیم راکد را با کمک هم به یک سرمایه در گردش  تبدیل کنیم  و اگر این سرمایه به گردش بیافتد می‌تواند سود‌ آوری بسیار زیاد، فردی و جمعی داشته باشد.

 در این باره یک بنده‌خدایی نقل می‌کرد که یکی از بزرگان دچار افسردگی عمیق شده بودند او به پزشک مراجعه کرد و پزشک به او توصیه کرد که هفته ای دو بار با دوستان قدیمی‌اش بنشیند و دیدار و خوش و بش کند علاج این غلبه بر افسردگی دیدار با دوستان قدیمی دو نوبت در هفته و هر نوبت هم نیم ساعت یا یک ساعت است. گفتند آن بنده خدا عمل کرد و بسیار نتیجه گرفت و خوب شد .

 هدف حداقلی ما این است که دوستان قدیمی دور هم جمع شویم و گفتگو کنیم تا افسرده نشویم، دیگر بالاتر از این هم که ظرفیت‌های زیادی جود دارد. رشته‌هایی که دوستان فارغ‌التحصیل شده ‌اند اعم از اقتصاد ،سیاست ،‌ مدیریت، الهیات ، حقوق و ... مجموعه‌ این در علوم انسانی رشته‌های اثر گذاری هستند. از این ظرفیّت ها استفاده کنیم و همه فکر کنیم که چگونه می‌توانیم این ظرفیّت بالقوّه را بالفعل کنیم چطور می‌توانیم این سرمایه راکد را تبدیل به سرمایه در گردش کنیم . اگر همه بتوانیم به این فکر کنیم قطعا نقاط نقاط اشتراک بسیار زیادی بین ما وجود دارد که اگر یک بخش کوچک از این نقاط را عملیاتی کنیم هم سود معنوی و هم سود مادی بسیار زیادی برده‌ایم .

حتی اگر هیچ سود مادی هم نداشته باشد ،‌فقط به لحاظ معنوی همین که حس کنیم ما با هم هستیم یک مجموعه هستیم که می‌توانیم پشتیبان هم باشیم  و یک مجموعه قابل توجه فرهیختگی که بعد می‌تواند تولید فکر و ایده داشته باشد تا مباحث بالاتر و قوی‌تر ؛ خود این فکر کردن و اشتراک اوّلیه می‌تواند کمک کار خیلی زیادی باشد برای این که بتوانیم گام‌های بعدی را خیلی محکم‌تر و مستحکم تر برداریم.

مصاحبه‌گر: خیلی ممنون و متشکر به خاطر صحبت‌های جامع و کاملتان و سپاسگذاریم بابت فرصتی که در این ایام ماه رمضان در اختیار ما قرار دادید.