جمله‌ی معروف و خوبی را از فرانسیس بیكن نقل می‌كنند كه: علما بر سه دسته‌اند؛ بعضی مانند مورچه هستند كه همواره از بیرون دانه می‌آورند و انبار می‌كنند. ذهن اینها یك انبار است. در واقع یك ضبط صوت هستند كه هر چه را شنیده‌اند ضبط كرده‌اند و هر وقت كه بخواهند، همان را كه یاد گرفته‌اند می‌گویند.دسته‌ی دوم مانند كرم ابریشمند؛ همواره از لعاب خودشان می‌تنند و از درون خودشان درمی‌آورند. اینان هم عالم واقعی نیستند، زیرا از بیرون چیزی كسب نمی‌كنند، از خیال و درون خودشان می‌خواهند بسازند و عاقبت در درون پیله‌ی خودشان خفه خواهند شد. دسته‌ی سوم كه علمای واقعی هستند، مانند زنبور عسل‌اند؛ گل‌ها را از خارج می‌مكند و می‌آیند عسل می‌سازند.             در جامعه‌ی ما هم عده‌ای دانش‌آموزان و دانشجویان،‌ فقط آثار استاد مطهری را می‌خوانند و حفظ می‌كنند و مثلاً‌ در مسابقات یا كلاس‌های مربوط شركت می‌كنند. خواندن آثار استاد مطهری مقدمه‌ی خوبی است، اما اگر پایان كار باشد،‌ یادآور همان مورچه‌ای است كه اشاره شد.عده‌ای هم استاد مطهری و آثار ایشان را موضوع سخن‌سرایی خود قرار می‌دهند و فقط از او تجلیل می‌كنند. تجلیل از استاد مطهری و آثار ایشان هم مقدمه‌ی خوبی است، اما اگر پایان كار باشد،‌ یادآور همان كرم ابریشمی است كه اشاره شد.برای پرهیز از این افراط و تفریط، در مواجهه با آثار استاد مطهری، یا هر اندیشه‌ی دیگری، باید سؤال یا مسأله‌ی ما روشن باشد. سؤال‌ها عمدتاً فردی‌ هستند و مسأله‌ها عمدتاً اجتماعی‌اند. منظور از سؤال، پرسشی است كه پاسخ آن در منابع علمی موجود و قابل بازیابی است. مراد از مسأله نیز پرسش‌هایی است كه پاسخ آن، (یا مشكلی است كه راه حل آن) در منابع علمی موجود قابل بازیابی نیست ولذا نیازمند تحقیق و تولید علم جدید است.این‌كه رهبر معظم انقلاب آثار و اندیشه‌های استاد مطهری را مبنای فكری نظام جمهوری اسلامی معرفی فرمودند2 و از طرف دیگر سلسله موضوعاتی مانند انسان، تاریخ، عدالت را مورد اشاره قرار دادند كه باید نظر شهید مطهری در آن موضوعات را استخراج نمود3، به این معنی است كه ما دو مسأله داریم:مسأله‌ی اول بهره‌گیری از نظام فكری استاد مطهری و اتقان اندیشه‌های ایشان در تدوین برخی از موضوعات به صورت نظریه‌های مدون است. مسأله‌ی دوم نیز بهره‌گیری از این نظریه‌های مدون برای سامان‌‌دهی و حل مشكلات جامعه‌ی اسلامی است.چه خوب است كه فرمایش‌های رهبر انقلاب در چنین موضوعاتی را هم جدی بگیریم و ولایت‌مداری و پیروی خود از فرامین رهبری را در این عرصه‌ها نیز نشان دهیم.پی‌نوشت:1. برگرفته از تعلیم و تربیت در اسلام، صفحه 2822. بیانات در دیدار با اعضای ستاد بزرگداشت چهارمین سالگرد شهادت استاد مطهری، روزنامه اطلاعات، 4/2/13623. سخنرانى در دیدار با معلمان و مسئولان فرهنگى كشور و جمعى از كارگران، به مناسبت روز معلم و روز جهانى كارگر 12/02/1369