یکی از مواردی که لازمه به وجود آمدن فضای شور و نشاط در دانشگاه ها است، وجود فضای مباخثه و تفکر است. اما به وجود آمدن چنین فضایی شرایط خاصی دارد که لازم است مسئولان دانشگاه ها آنها را در نظر داشته باشند.           در آخرین دیداری که رهبر انقلاب با دانشجویان داشتند، شاه بیت سخنان مقام معظم رهبری، لزوم ایجاد فضای پرنشاط در دانشگاهها و دوری از رکود و رخوت در فضای دانشجویی بود. ایشان لازمه شور و نشاط در دانشگاهها را وجود فضای بحث و مباحثه دانستند و از مباحثه و تفکر به عنوان عامل جریان خون در پیکره عظیم دانشگاه یاد کردند. در همین راستا بود که چند سال پیش رهبر انقلاب بر لزوم ایجاد کرسی های آزاد اندیشی تاکید و پیگیری این امر را از مسئولین مطالبه نمودند. این شور و نشاط هم در بخش علمی و هم در بخش سیاسی و اجتماعی مطلوب نظر است.اما برای ایجاد فضای بحث و مباحثه و آزاداندیشی و به تبع آن شور و نشاط در دانشگاهها ملاحظاتی را باید در نظر گرفت. باید پذیرفت که دانشجویی که در سنین ۱۸ تا ۲۰ سالگی وارد دانشگاه می شود طبیعتا از پختگی لازم در زمینه های تئوریک برخوردار نیست و بعضا تحت تاثیر برخی جریانهای احساسی قرار می گیرد. اتفاقا هنر مسئولین و اساتید دانشگاهها هم در  این است که با اتخاذ سیاستهای درست و منطقی بستر را برای عقلانیت مطلوب در فضای دانشگاهی فراهم نمایند. عموما این گونه است که دانشجو در اوان ورود به دانشگاه و شاید تا انتهای فارغ التحصیلی، بیش از آنکه حرفش برایش مهم باشد، بیشتر به دنبال یک گوش شنواست که حرف او را بشود و جدا از استماع حرفش به رای و نظر او اهمیت داده شود. البته ممکن است دانشجویانی هم پیدا شوند که آن پختگی لازم را قبل از ورود به داشگاه حائز شده باشند که البته چنین افرادی در میان دانشجویان در اقلیت بوده و از حوزه بحث ما خارج هستند.نقل یک تجربه شخصی نگارنده شاید بتواند به روشن شدن بحث کمک کند. به خاطر دارم که چند سال پیش در یکی از دانشگاه های تهران که اتفاقا فضای ملتهبی از لحاظ سیاسی هم دارد، پذیرای یکی از مسئولین بلندپایه دولتی بودیم. از پیش از ورود آن شخصیت سیاسی دانشجویان مخالف وی فضای پر التهابی را درست کرده بودند. با ورود آن شخصیت و شروع سخنرانی شخص مدعو، دانشجویان مخالف به شدت سر و صدا می کردند و حتی به نوعی به او که اتفاقا فردی مسن و استاد مبرزی در دانشگاه بود بی احترامی می کردند و الفاظی خلاف عرف و ادب دانشگاه نثار آن شخص می شد. چند دقیقه ای از سخنرانی و در عین حال سر وصدای دانشجویان معترض نگذشته بود که آن مسئول مدعو سخنرانی خود را قطع کرد و با لحنی مهربان و پدرانه از یکی از دانشجویانی که سر و صدای بیشتری داشت درخواست کرد که اگر حرفی دارد بیاید در کنار او و پشت میکروفن حرف هایش را بگوید تا همه حاضرین از صحبتهای او استفاده نمایند. البته آن دانشجو به درخواست سخنران چندان اعتنا نمی کرد و به سر و صدا ادامه می داد. خلاصه اینکه این سر و صدا و تقاضای سخنران از او برای شنیدن حرفهایش چند بار تکرار شد تا اینکه هم دانشجوی پر سر و صدا و هم دوستانش ساکت شدند و حتی بعضا سالن را ترک کردند. جالب آنکه سخنرانی به خوبی و خوشی و بدون دخالت هیچ نیروی امنیتی به خوبی و خوشی تمام شد و جالبتر آنکه همان دانشجویان معترض پس از پایان سخنرانی گرد سخنران جمع شده و از او پرسش هایی را مطرح می کردند و لفظ استاد و آقای دکتر از دهانشان نمی افتاد!اما پرسش اینجاست که چنین رفتاری چقدر در بین مسئولان دانشگاهها ساری و جاری است؟ قصد قضاوت نداریم، اما به اندازه ای که چنین مشی و مرامی در میان مسئولین ساری و جاری باشد به همان میزان می توان به ایجاد فضای عقلانی و به تبع آن اثربخشی دانشگاه و قرار گرفتن دانشگاه در جایگاه حقیقی خود امیدوار بود. آنچه باعث می شود تا مسئولین بعضا رفتارها و سیاستهایی خلاف این مشی اتخاذ کنند نوع نگاهی است که به دانشجو دارند. اینکه عمیقا دانشجو را فرصت بدانند یا تهدید، امری است که تعیین کننده نوع رفتار مسئولان در قبال دانشجو است. از طرف دیگر نوع رفتار مسئولین می تواند فرصت فضای دانشجویی را به تهدیدی جدی تبدیل نماید.هنگامی که دانشجو به عنوان یک تهدید محسوب می شود و با کوچکترین عمل احساسی او برخورد حذفی و سلبی شده و به بستر عقلانیت هدایت نمی شود، در چنین فضایی دانشجو بسیار سهل و آسان می تواند به جای تولید فکر و اندیشه و مباحثه بر سر مسائل اصلی، به ملعبه دست گروه ها و جناحهای سیاسی تبدیل شود و ناخواسته مجری تحقق اهداف آنها شود. در فضای احساسی ناشی از نگاه تهدیدآمیز به دانشجو، دانشجو به سختی می تواند درستی یا نادرستی افکار و آرای خویش را دریابد و تشخیص سره از ناسره تحت الشعاع هیاهوهای نافرجام احساسی قرار می گیرد. اما اگر بستر برای کنش عقلانی دانشجو فراهم شود، دانشجویان بی پرده با آثار عملکردشان مواجه شده و قضاوت درباره درستی یا نادرستی کنشها امکانپذیر می شود و مهمتر از همه اینکه زمینه اصلاح عملکردها توسط خود دانشجویان به خوبی فراهم می گردد. این گونه است که مسئولیت سنگینی متوجه متولیان دانشگاه ها است. منبع، فرهنگ نیوز